*Giridharan S (November 09, 2024) Residential Meditation Retreats: A Promise of Sustainable Well-Being?. Cureus 16(11): e73326. doi:10.7759/cureus.73326, vrij vertaald naar het Nederlands door Barbara Doeleman-van Veldhoven

Abstract

Tijdens een meditatieretraite worden deelnemers meegenomen in een gestructureerd programma van intensieve meditatiebeoefening, mindfulnessbeoefening en zelfreflectie over langere periodes. In tegenstelling tot een vakantie, waar ontspanning vaak centraal staat, staat bij een meditatieve contemplatieve retraite het cultiveren van kwaliteiten van mindfulness en compassie en het verkrijgen van meer inzicht in zelf (in relatie tot zelf én tot de wereld om zich heen)  centraal. Dit draagt bij aan innerlijke balans en zelfinzicht. Meditatie retraites groeien in populariteit vanwege het positieve effect ervan op mentaal, emotioneel en fysiek welzijn. Onderzoek toont aan dat meditatieretraites stress, angst en depressieklachten kunnen verminderen, terwijl ze de emotionele veerkracht verbeteren. Fysieke voordelen, zoals verlaagde ontstekingsmarkers en verbeterde metabolische gezondheid, dragen verder bij aan langdurig welzijn. Contemplatieve meditatieretraites bieden daarmee duurzame voordelen die verder gaan dan die van traditionele vakanties, waardoor ze een veelbelovend zijn in de context van preventieve gezondheidszorg. In dit redactionele artikel* onderzoeken de auteurs de of er wetenschappelijke evidentie is voor de positieve effecten van het volgen van een meditatie retraite en bespreken ze de uitdagingen waar de wetenschap voor staat in deze context, zoals de grote diversiteit in de programma opbouw, beperkte follow-up en toegankelijkheidsproblemen daar het volgen van een retraite niet voor iedereen toegankelijk is.  Verder onderzoek is essentieel om protocollen te standaardiseren, kosteneffectiviteit te evalueren en de toegankelijkheid te vergroten. Hiermee wort het potentieel van meditatieretraites als duurzame welzijnsinterventie in de hedendaagse veeleisende wereld verstevigd.

Inleiding

Meditatie wordt al lange tijd erkend voor het bevorderen van mentaal, emotioneel en fysiek welzijn [1]. Oorspronkelijk geworteld in oude contemplatieve tradities, biedt meditatie een effectieve methode voor stressvermindering, emotionele regulatie en persoonlijke ontwikkeling. De laatste jaren worden in toenemende mate residentiële meditatieretraites aangeboden als gespecialiseerde interventies, waarbij deelnemers begeleid worden in langdurige beoefening over een langere periode.

Deze retraites leveren duurzame gezondheidsvoordelen op door intensieve, gestructureerde activiteiten zoals meditatie, yoga en verstilling te integreren. Deelnemers verblijven in serene en afleidingsvrije omgevingen die introspectie bevorderen en emotionele regulatie stimuleren. Als onderdeel van de groeiende welzijns-toerisme-industrie, die in 2022 werd gewaardeerd op 814,6 miljard USD en naar verwachting een jaarlijks groeipercentage van 12,42% zal hebben tegen 2030, integreren meditatieretraites ontspanning met beoefening die therapeutisch te noemen is [2]. Deze synthese van mindfulness en zelfzorg biedt voordelen die verder gaat dan die van een ‘gewone vakantie’ en maakt de retraites bijzonder waardevol voor mensen die leven met een chronische aandoening (fysiek of mentaal-emotioneel) en mensen die uit preventief oogpunt hun holistische gezondheid willen verstevigen[3].

Positieve effecten van Meditatieretraites

Psychologische Effecten

Meerdere systematische reviews hebben de psychologische voordelen van meditatieretraites aangetoond. Naidoo et al. en Khoury et al. rapporteerden aanzienlijke verminderingen in: angst, depressie en stress, waarbij mensen die beginners zijn in beoefening van mindfulness de grootste verbeteringen in emotioneel welzijn vertoonden [4,5]. Deze bevindingen suggereren dat de intensieve aard van retraites emotionele regulatie bevordert, zelfs bij mensen met beperkte eerdere mindfulness-ervaringen. Centraal in deze psychologische verbeteringen staat de ontwikkeling van mindfulness, die deelnemers in staat stelt hun emoties beter te reguleren en effectief met uitdagingen van het leven om te gaan.

Onderzoek heeft verder aangetoond dat aan mindfulness toe te schrijven positieve effecten goed zijn voor maar liefst 50% van de psychologische verbeteringen die worden bereikt door het volgen van een retraites, wat het belang van intensieve praktijken voor het ontwikkelen van veerkracht en emotionele stabiliteit onderstreept. McClintock et al. ondersteunden deze bevindingen en toonden vermindering in angst en depressie aan, die meerdere weken na de retraite aanhield. Dit illustreert de blijvende psychologische voordelen van intensieve meditatie[6].

Fysieke gezondheidseffecten

Meditatieretraites hebben aangetoond effectief te zijn in het verbeteren van fysieke gezondheid en metabole functies. Een studie van een intensief meditatieprogramma rapporteerde een vermindering van C-reactief proteïne (CRP)-niveaus, verbeterde lipidenprofielen en een afname van 3% in lichaamsgewicht tijdens de retraite [7]. Deze resultaten verduidelijken het positieve effect van retraites op systemische ontsteking en door mindfulness en lichamelijke oefeningen.

Evenzo toonde onderzoek onder deelnemers aan een driedaagse mindfulness-retraite, uitgevoerd door Gardi et al., afname van de pro-inflammatoire cytokines IL-6 en IL-8, samen met een verhoging van de anti-inflammatoire cytokine IL-10 [8]. Deze fysiologische veranderingen suggereren dat meditatie een positieve invloed heeft op de immuun-regulatie en mogelijk de effecten van chronische stress en ontstekingen verlicht. Bovendien vertoonden deelnemers een verlaging van cortisolniveaus, wat correleerde met afname van angst en ervaren stress. Dit benadrukt de potentiële rol van meditatie in het bevorderen van fysiologische veerkracht.

Langdurig Welzijn en Positieve Cognitieve Effecten

In tegenstelling tot vakanties, waarvan de positieve effecten vaak binnen een paar weken vervagen, lijken de voordelen van meditatieretraites duurzamer. Blasche et al. ontdekten dat deelnemers blijvende verbeteringen in emotionele regulatie en vermoeidheidsvermindering ervaarden tot 10 weken na de retraite [9]. Naast emotioneel welzijn verbeterden meditatieretraites de cognitieve functie. King et al. identificeerden verbeteringen in: focus en emotionele regulatie, samen met een verhoogde telomeer-lengte, een marker die geassocieerd wordt met gezond ouder worden [10]. Deze bevindingen benadrukken het potentieel van meditatie om langdurig cognitief en fysiologisch welzijn te bevorderen, wat de bredere gezondheidsvoordelen van onderdompelende retraite-ervaringen versterkt.

De bestudeerde literatuur toont consistent aan dat meditatieretraites substantiële en langdurige voordelen bieden, die de voordelen van vakanties of ambulante mindfulness-programma’s overtreffen [9]. Contemplatieve meditatie retraites bieden psychologische verlichting door stress, angst en depressie aanzienlijk te verminderen, terwijl ze emotionele regulatie en veerkracht bevorderen. De deelnemers ontwikkelden mindfulness-vaardigheden die hun vermogen om met emotionele uitdagingen om te gaan verbeterden, wat bijdroeg aan langdurige verbeteringen in welzijn [10].

Naast de voordelen voor de geestelijke gezondheid, hebben retraites aanzienlijke fysieke gezondheidsverbeteringen aangetoond, waaronder de vermindering van ontstekingsmarkers zoals CRP, IL-6 en IL-8, evenals verbeteringen in metabole gezondheid, met name verbeteringen in lipidenprofielen, bloedsuikerspiegelregulatie en gewichtsreductie [7,8]. Deze fysiologische veranderingen reflecteren het potentieel van meditatie om de immuun-functie te reguleren en de effecten van chronische stress te verlichten. Deze bevindingen suggereren ook dat retraites een cruciale rol kunnen spelen in preventieve gezondheidszorg door langdurige gezondheid te bevorderen en het risico op chronische ziekten te verminderen.

Meditatieretraites bieden een gestructureerde omgeving die bevorderlijk is voor persoonlijke groei, mindfulness en zelfzorg. Deze bewuste intensieve beoefening stelt deelnemers in staat om een beoefening te ontwikkelen, die ook na de retraite stand houdt, waardoor het gewoonten bevordert die bijdragen aan duurzaam welzijn [6]. De vaardigheden die tijdens deze retraites worden verworven -zoals mindfulness, emotie regulatie en gezonde levensstijlpraktijken- blijven de deelnemers ten goede komen lang nadat de retraite is afgelopen, waardoor deze programma’s waardevolle hulpmiddelen zijn voor langdurig welzijn [11].

Discussie en aanbevelingen

Ondanks overtuigend bewijs, zijn er verschillende uitdagingen die de bredere toepassing en acceptatie van meditatieretraites belemmeren. Een belangrijk probleem is de heterogeniteit in de retraite formats; variërend van stille meditatieprogramma’s zoals Vipassana tot meer integratieve wellness-retraites die yoga en dieetinterventies omvatten. Deze variabiliteit bemoeilijkt het maken van vergelijkingen tussen studies en beperkt de ontwikkeling van gestandaardiseerde protocollen voor het beoordelen van uitkomsten [5].

Een andere beperking is de korte follow-upperioden die gebruikelijk zijn in retraite-studies, waardoor het moeilijk is om de lange-termijn-duurzaamheid van psychologische en fysieke voordelen te evalueren [4]. Verder longitudinaal onderzoek is nodig om te bepalen of verbeteringen in emotionele regulatie, mindfulness en gezondheidsmarkers enkele weken of maanden na de retraite aanhouden. De beperkte generaliseerbaarheid van onze bevindingen vormt een uitdaging. Deelnemers aan retraites neigen naar zelfselectie, vaak met hogere niveaus van motivatie of baseline mindfulness. Dit introduceert bias en vermindert de toepasbaarheid van de resultaten voor bredere populaties, inclusief mensen met beperkte meditatie-ervaring of ernstige mentale gezondheidsproblemen.

Bovendien zijn kosten en toegankelijkheid aanzienlijke barrières. Veel retraites zijn tijdsintensief en duur, waardoor ze voornamelijk toegankelijk zijn voor bevoorrechte individuen. Zonder deze financiële en logistieke uitdagingen aan te pakken, zal het moeilijk zijn om meditatieretraites te positioneren als toegankelijke, non-farmacologische interventies binnen zorgsystemen. Verdere onderzoeken naar de economische impact en kosteneffectiviteit van deze programma’s zijn noodzakelijk om ze als toegankelijke interventies in gezondheidszorgkaders te positioneren.

Conclusie

Meditatieretraites zijn een effectieve interventie om stress te verminderen en zijn een antidote tegen de afleidingen van het moderne leven. Door intensieve beoefening te combineren met bewuste rust, bieden ze substantiële psychologische en fysieke gezondheidsvoordelen. In tegenstelling tot traditionele vakanties, die slechts tijdelijke verlichting bieden, bevorderen retraites blijvende mindfulnessvaardigheden, emotionele regulatie en persoonlijke groei. Er wordt steeds meer bewijs geleverd dat deze programma’s duurzaam welzijn bevorderen door het integreren van oefeningen die bijdragen aan fysiek en mentaal-emotioneel welzijn, die de deelnemers ten goede blijven komen lang nadat de retraite is beëindigd. Naarmate interesse in het volgen van meditatieretraites groeit, hebben deze het potentieel om een essentieel onderdeel van preventieve gezondheidszorg te worden, met toegankelijke, non-farmacologische strategieën voor het verbeteren van zowel mentaal als fysiek welzijn.

References

1. Schlechta Portella CF, Ghelman R, Abdala V, Schveitzer MC, Afonso RF: Meditation: evidence map of systematic reviews. Front Public Health. 2021, 9:742715. 10.3389/fpubh.2021.742715
2. Global Wellness Summit. 2020 global wellness trends. (2020). Accessed: September 1, 2024: https://www.globalwellnesssummit.com/2020-global-wellness-trends/.
   Norman A, Pokorny JJ: Meditation retreats: spiritual tourism well-being interventions. Tour Manag Perspect. 2017, 24:201-7. 10.1016/j.tmp.2017.07.012
3. Naidoo D, Schembri A, Cohen M: The health impact of residential retreats: a systematic review. BMC Complement Altern Med. 2018, 18:8. 10.1186/s12906-017-2078-4
   Khoury B, Knäuper B, Schlosser M, Carrière K, Chiesa A: Effectiveness of traditional meditation retreats: a systematic review and meta-analysis. J Psychosom Res. 2017, 92:16-25. 10.1016/j.jpsychores.2016.11.006
4. McClintock AS, Rodriguez MA, Zerubavel N: The effects of mindfulness retreats on the psychological health of non-clinical adults: a meta-analysis. Mindfulness. 2019, 10:1443-54. 10.1007/s12671-019-01123-9
5. Sadhasivam S, Alankar S, Maturi R, et al.: Isha yoga practices and participation in Samyama program are associated with reduced HbA1c and systemic inflammation, improved lipid profile, and short-term and sustained improvement in mental health: a prospective observational study of meditators. Front Psychol. 2021, 12:659667. 10.3389/fpsyg.2021.659667
6. Gardi C, Fazia T, Stringa B, Giommi F: A short mindfulness retreat can improve biological markers of stress and inflammation. Psychoneuroendocrinology. 2022, 135:105579. 10.1016/j.psyneuen.2021.105579
7. Blasche G, deBloom J, Chang A, Pichlhoefer O: Is a meditation retreat the better vacation? Effect of retreats and vacations on fatigue, emotional well-being, and acting with awareness. PLoS One. 2021, 16:e0246038. 10.1371/journal.pone.0246038
8. King BG, Conklin QA, Zanesco AP, Saron CD: Residential meditation retreats: their role in contemplative practice and significance for psychological research. Curr Opin Psychol. 2019, 28:238-44. 10.1016/j.copsyc.2018.12.021
9. Cohen JN, Jensen D, Stange JP, Neuburger M, Heimberg RG: The immediate and long-term effects of an intensive meditation retreat. Mindfulness. 2017, 8:1064-77. 10.1007/s12671-017-0682-5

Zelf eens ervaren wat een retraite jou kan opleveren? Kijk dan eens naar ons retraite aanbod!

En wil je ook geïnformeerd blijven over slaap en de nieuwste inzichten? Schrijf je dan meteen ook in voor de nieuwsbrief van Els van der Helm!

Kijk hier naar ons gehele geaccrediteerde scholingsaanbod.